Jak dieta może wpływać na cukrzycę

Pomimo tego, że znano tą chorobę,  aż do XX wieku była to choroba śmiertelna, której rokowanie było złe. Ratunek dla pacjentów przyniosło dopiero odkrycie i wprowadzenie insuliny, a po niej innych leków obniżających poziom glukozy.

Definicja cukrzycy

Cukrzyca to pojęcie ogólne, odnoszące się do grupy chorób metabolicznych. Charakteryzuje się hiperglikemią – podniesionym poziomem glukozy we krwi, wynikający z zaburzenia wydzielania i/ lub działania insuliny. Utrzymujący się przewlekle wysoki poziom glukozy we krwi, wykazuje działanie destrukcyjne na nasze ciało. Najczęściej uszkodzeniu ulegają oczy, nerki, układ nerwowy oraz układ sercowo – naczyniowy. Podwyższony poziom glukozy we krwi zwiększa ryzyko udaru, zawału oraz uszkodzeń naczyń krwionośnych, prowadzących do rozwoju stopy cukrzycowej. Cukrzyca jest główną przyczyną ślepoty, niewydolności nerek oraz amputacji kończyn wśród osób dorosłych. Według prognoz, do roku 2030, cukrzyca będzie na 7 miejscu do częstości zgonów.

Klasyfikacja cukrzycy

Wyróżnia się dwa główne typy cukrzycy:

1. Cukrzyca typu 1 – związana jest z całkowitym zniszczeniem komórek β wysp trzustkowych, co wiąże się z brakiem wydzielania insuliny. Osoby takie zmuszone są do codziennego podawania sobie insuliny w postaci wstrzyknięć.
2. Cukrzyca typu 2 – jej główną przyczyną jest brak wrażliwości komórek na działanie insuliny oraz zaburzenie wydzielania insuliny. Jej wczesne stadia nie wymagają podawania insuliny, czasami wystarczy zmiana stylu życia.

Objawy

Do objawów alarmowych, wskazujących na potrzebę wykonania dogłębnych badań, zalicza się:

• Zmniejszenie masy ciała, bez stosowania diety odchudzającej
• Wzmożone pragnienie
• Częste oddawanie moczu, również w nocy
• Wzmożone osłabienie, senność, zmęczenie
• Zmiany skórne, np. ropnie
• Stany zapalne narządów moczowo – płciowych
• Nawracające zakażenia grzybicze
• Zaburzenia widzenia
• Drażliwość, apatia
• Mrowienie, utrata czucia w nogach

Skąd w naszym ciele pojawiają się takie objawy? Glukoza jest materiałem energetycznym dla komórek naszego ciała. Krąży w krwioobiegu, do momenty spotkania się z hormonem jakim jest insulina. Insulina ma za zadanie przenieść cząsteczki glukozy bezpośrednio do komórek, gdzie zostanie wykorzystana do wytworzenia energii. W przypadku cukrzycy, organizm może produkować za mało insuliny, więc komórki otrzymują za mało paliwa –  glukozy. Zaczynają wtedy „głodować” i pojawia się zwiększony apetyt. Zamiast do komórek, glukoza gromadzi się w krwi, co sprawdza się w  badaniach. Organizm próbuje pozbyć się nadmiaru glukozy, poprzez rozcieńczenie jej, stąd pojawia się nadmierne pragnienie i częste oddawanie moczu. Długo utrzymujący się wysoki poziom glukozy we krwi uszkadza naczynia krwionośne, tkanki i prowadzi do zaburzeń pracy narządów.

Rozpoznanie

Aby rozpoznać zaburzenia gospodarki glukozy, należy sprawdzić jej poziom we krwi:

1. Glukoza na czczo – sprawdzana po 8-10 godzinach od ostatniego posiłku
   1. Wartości prawidłowe:  70 – 99 mg/dl
   2. Nieprawidłowa glikemia na czczo: 100 – 125 mg/dl
   3. Cukrzyca : powyżej 126 mg/ dl
2. Poziom glukozy sprawdzony niezależnie od pory dnia i spożytego posiłku – wartość powyżej 200 mg/ dl może sugerować cukrzycę
3. Wyniki doustnego testu nietolerancji glukozy, 120 minut po podaniu roztworu cukru :
   1. Prawidłowa tolerancja glukozy – poniżej 140 mg/dl
   2. Nieprawidłowa tolerancja glukozy – 140 – 199 mg/dl
   3. Cukrzyca – powyżej 200 mg/dl

Cukrzyca to nie wyrok. Jej leczenie polega na unormowaniu poziomu glukozy we krwi i przeciwdziałaniu jej powikłaniom. Leczenie cukrzycy typu I polega na samokontroli pacjenta i regularnym podawaniu insuliny. Leczenie cukrzycy typu II powinno przebiegać wielotorowo. Zmiana sposobu żywienia i zmiana stylu życia pozwalają na zatrzymanie choroby i zdrowe życie, bez jej negatywnych efektów.

Sprawdź także: Fakty i mity dotyczące żywienia osób z cukrzycą | Cukrzyca – objawy | Zalecenia żywieniowe w cukrzycy typu 2 | Dieta sposobem na choroby cywilizacyjne | Dieta bez cukru – jak zacząć i dla kogo? | Ładunek glikemiczny – co warto wiedzieć? | Leki na cukrzycę a odchudzanie

Polecane diety: Wybór Menu | Dieta Classic | Dieta Balance

Bibliografia

1. Gorib, M., & Szwejkowska, B. (2019). „Indeks i ładunek glikemiczny w diecie osób z cukrzycą.” Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
2. Wagner, C. & Górska, J. (2018). „Dietetyka kliniczna w cukrzycy.” Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. Żuraw, A., & Ławniczak, R. (2020). „Zbilansowana dieta w cukrzycy.” PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
4. Charkiewicz, E. & Przysucha, A. (2021). „Wszystko o glikemii i zdrowiu.” Medyczne Wydawnictwo Promotor.
5. Piotrowska, K. & Markiewicz, S. (2022). „Ładunek glikemiczny i jego rola w diecie.” Wydawnictwo Akademickie.