Mąki bezglutenowe - ich rodzaje, właściwości i wykorzystanie

Artur Rajewski

Mąki bezglutenowe są produktami, które zyskują coraz większą popularność. Do tej grupy należą mąki otrzymywane z różnych rodzajów ziaren, które nie zawierają glutenu.

Czym jest gluten?

Gluten to białko, które występuje w pszenicy, życie i jęczmieniu oraz ich pochodnych. Dla osób z nietolerancją glutenu, alergią oraz chorujących na celiakię spożycie tych produktów może powodować problemy zdrowotne: od bólu brzucha, biegunki, wzdęcia aż po wymioty.

Gluten pochodzący z pszenicy to gliadyna, z jęczmienia – hordeina, natomiast z żyta to sekalina.

Aktualnie dzięki szerokiej dostępności mąk bezglutenowych osoby unikające glutenu nie muszą rezygnować z dań, wypieków, które powstają z mąk. W diecie bezglutenowej mogą pojawiać się smaczne gofry, placki czy makarony.

Charakterystyka mąk bezglutenowych

Mąka bezglutenowa jest produktem otrzymywanym z różnych rodzajów ziaren, które nie zawierają glutenu. Najczęściej używanymi ziarnami do produkcji mąki bezglutenowej są: ryż, kukurydza, gryka, amarantus, quinoa, tapioka, migdały, ziemniaki, ciecierzyca, soczewica i groch. Każde z tych ziaren ma swoje indywidualne właściwości, które wpływają na charakter i właściwości danej mąki. Mąka bezglutenowa jest zwykle drobno zmielona, aby uzyskać konsystencję zbliżoną do mąki pszennej.

W przeciwieństwie do mąki pszennej, mąki bezglutenowe nie zawierają klejów, które nadają ciastom elastyczność i sprężystość. Dlatego ciasta i pieczywo wytwarzane z mąki bezglutenowej mają zwykle inną konsystencję niż te, wytwarzane z mąki pszennej.

Rodzaje mąk bezglutenowych

  • Mąka ryżowa – to jest jedną z najpopularniejszych rodzajów mąk bezglutenowych. Jest ona otrzymywana z białego lub brązowego ryżu. Jest dość delikatna i łatwo się ją przyswaja. Ma neutralny smak, co sprawia, że jest idealna do wypieku różnego rodzaju ciast, chlebów i ciastek.
  • Mąka kukurydziana – jest otrzymywana z młóconego ziarna kukurydzy. Jest to jedna z najtańszych mąk bezglutenowych, co sprawia, że jest popularna w krajach, gdzie pszenica nie jest dostępna. Mąka kukurydziana jest słodka i ma delikatny smak. Wypieki wykonane z mąki kukurydzianej są zwykle chrupiące i miękkie.
  • Mąka gryczana – czyli otrzymywana z rośliny, która nie zawiera glutenu i jest bogata w białko. Mąka gryczana jest bogata w składniki mineralne, takie jak miedź, mangan i fosfor. Wypieki wykonane z mąki gryczanej są zwykle cięższe i bardziej zbite niż te wykonane z mąki pszennej. Mają charakterystyczny dla gryki posmak.
  • Mąka amarantusowa – otrzymywana z nasion amarantusa, które nie zawierają glutenu i są bogate w białko, węglowodany i składniki mineralne, takie jak wapń, żelazo i magnez. Mąka amarantusowa jest dość ciężka i ma intensywny smak orzechowy. Jest idealna do wypieku chleba i ciastek.
  • Mąka z komosy ryżowej – quinoa jest rośliną, która nie zawiera glutenu i jest bogata w białko, węglowodany i składniki mineralne, takie jak żelazo i magnez. Mąka z quinoa jest dość delikatna i ma słodkawy smak. Jest to mąka idealna do wypieku ciastek, muffinek i chleba.
  • Mąka z tapioki – jest otrzymywana z korzeni manioku, czyli rośliny, która nie zawiera glutenu i jest bogata w składniki mineralne, takie jak wapń i fosfor. Jest dość delikatna i ma neutralny smak. Jest to mąka idealna do wypieku chleba, ciastek i ciast.
  • Mąka ziemniaczana – jest bogata w składniki mineralne, takie jak wapń, żelazo i magnez. Ten rodzaj mąki jest dość ciężki i ma neutralny smak. Jest to mąka idealna do wypieku ciast, chleba i pierogów.
  • Mąka z cieciorki – jest bogata w białko, węglowodany i składniki mineralne, takie jak żelazo i magnez. Mąka ta, jest dość ciężka i ma wyrazisty smak. Jest to mąka idealna do wypieku chleba, pizzy i ciast.

Zastosowanie mąk bezglutenowych

Mąka bezglutenowa jest alternatywą dla mąki pszennej dla osób, które cierpią na nietolerancję glutenu lub choroby autoimmunologiczne, takie jak celiakia. Wypieki wykonane z mąki bezglutenowej są zwykle bardziej kruche i mniej elastyczne niż te wykonane z mąki pszennej. Dlatego wiele przepisów wymaga dodatkowych składników, takich jak żelatyna, jajka czy oleje, płatki drożdżowe, aby zwiększyć elastyczność ciasta i zapobiec jego kruszeniu się.

Poniżej przedstawione są najpopularniejsze zastosowania mąki bezglutenowej:

  1. Wypieki – są idealna do wypieku chleba, bułek, ciastek, ciast, muffinek, babek, a także do panierowania mięsa i ryb.
  2. Desery – są często stosowane do wypieku bezglutenowych deserów, takich jak brownie, serniki czy ciasta.
  3. Makarony – wykorzystywane są do produkcji bezglutenowych makaronów, takich jak spaghetti, fusilli czy penne.
  4. Słodkie potrawy – mąka bezglutenowa jest często stosowana w słodkich potrawach, takich jak naleśniki, gofry czy placki.
  5. Kuchnia orientalna – szczególnie w kuchni japońskiej, mąka bezglutenowa jest często stosowana do produkcji makaronów soba, a także do panierowania tempury.

Jak zastępować mąkę pszenną mąką bezglutenową

Podczas zastępowania mąki pszenicznej mąką bezglutenową trzeba pamiętać, że mąka bezglutenowa nie ma takiej samej struktury chemicznej jak mąka pszenna. Mąka bezglutenowa jest zwykle bardziej zbita i cięższa od mąki pszenicznej, co wpływa na końcowy efekt wypieku.

Warto zastosować:

  • mieszankę mąk – wiele przepisów wymaga mieszanki kilku rodzajów mąk bezglutenowych, aby uzyskać lepszą konsystencję ciasta i zapobiec kruszeniu się wypieku. Można stosować m.in. mąkę ryżową, ziemniaczaną, kukurydzianą, z tapioki bądź ciecierzycy.
  • dodatek skrobi – skrobia, tak jak mąka ziemniaczana lub kukurydziana, może być dodana do ciasta w celu poprawienia jego konsystencji.
  • jajka – dodatek jajek do ciasta może zwiększyć jego elastyczność i zapobiec kruszeniu się wypieku.
  • oleje – dodanie oleju do ciasta może zwiększyć jego wilgotność i elastyczność.
  • dodatek żelatyny – zwiększa jego elastyczność i zapobiec kruszeniu się wypieku.

Mąka bezglutenowa jest idealnym rozwiązaniem dla osób z nietolerancją glutenu lub chorobami autoimmunologicznymi. Ma wiele zalet, takich jak łatwość trawienia, bogactwo składników odżywczych i możliwość stosowania w wielu potrawach. Jednakże, należy pamiętać, że zastępowanie mąki pszenicznej mąką bezglutenową wymaga pewnego doświadczenia i wiedzy, aby uzyskać odpowiednią konsystencję i smak wypieku. W naszym cateringu dietetycznym wykorzystujemy różnorodne mąki bezglutenowe, są one niezwykle przydatne na diecie Vegan oraz Flexi, które z założenia są dietami bezglutenowymi. Dzięki tym mąkom możemy przygotowywać smaczne, naleśniki, ciasta dla osób nie spożywających glutenu.

Sprawdź inne diety

Zobacz wszystkie diety

Sprawdź inne diety

Zobacz wszystkie diety

przez Artur Rajewski

Niedobory witamin u osób z nadmierną masą ciała

Artur Rajewski

Witaminy są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania oraz dobrego samopoczucia. Ich niedobór może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Osoby otyłe są szczególnie narażone na niedobory witamin, ponieważ ich dieta często jest bogata w tzw. puste kalorie. Czyli poza energią płynącą z pożywienia organizm nie otrzymuje składników odżywczych.

Jakie witaminy są najczęściej niedoborowe u osób otyłych i jakie mogą być konsekwencje braku tych składników dla ich zdrowia?

Witaminy, których niedobory są najczęściej stwierdzane u osób otyłych:

  1. Witamina D jest ważna dla zdrowych kości, układu odpornościowego i układu krążenia. Osoby otyłe często mają niedobory tej witaminy, ponieważ witamina D magazynuje się w tkance tłuszczowej, co oznacza, że jest trudniej dostępna do wykorzystania niż u osób o prawidłowej masie ciała. Ponadto, osoby otyłe często spędzają mniej czasu na powietrzu a tym samym na słońcu, co jest głównym źródłem witaminy D dla organizmu.
  2. Witamina A jest niezbędna dla zdrowych oczu, skóry i układu odpornościowego. Dieta osób z nadmierną masą ciała jest bogata w tłuszcze i kalorie, ale zawiera mniej warzyw i owoców, które są głównymi źródłami witaminy A.
  3. Witamina E jest ważna dla zdrowia skóry, włosów i paznokci oraz funkcji układu odpornościowego. Jest to również związane z dietą, bogata w tłuszcze i kalorie ale mimo tego często zawiera mniej orzechów, nasion i olejów roślinnych, które są głównymi źródłami witaminy E.
  4. Witamina C jest ważna dla zdrowia skóry, kości, mięśni i układu odpornościowego. Jej niedobory są spowodowane małą ilością warzyw i owoców obfitujących w tą witaminę.
  5. Witaminy z grupy B, takie jak witamina B12 i kwas foliowy, są ważne dla zdrowia mózgu, układu nerwowego i układu krążenia. Jest to spowodowane niewielką ilością bądź brakiem odpowiedniego mięsa ryb, jaj oraz strączków w diecie.

Konsekwencje niedoborów witamin u osób z nadmierną masą ciała

  1. Osłabienie układu odpornościowego. Niedobory witamin, zwłaszcza witaminy C i witaminy D, mogą osłabić układ odpornościowy osób otyłych. Zdolność organizmu do zwalczania chorób i infekcji zależy w dużej mierze od odpowiedniej ilości witamin i składników odżywczych. W przypadku braku witaminy C organizm osoby z nadmierną masą ciała staje się bardziej podatny na infekcje dróg oddechowych, a w przypadku braku witaminy D, osoba ta jest bardziej narażona na choroby autoimmunologiczne, takie jak choroba Hashimoto czy toczeń.
  2. Zaburzenia metaboliczne. Niedobory witamin z grupy B, takich jak witamina B12 i kwas foliowy, mogą prowadzić do zaburzeń metabolicznych u osób otyłych. Witaminy te są ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i krążenia, a ich niedobory mogą prowadzić do zaburzeń przemiany materii i produkcji energii. Może to prowadzić do spowolnienia tempa metabolizmu i zwiększenia ryzyka otyłości.
  3. Zaburzenia hormonalne. Niedobory witamin, takich jak witamina D, mogą prowadzić do zaburzeń hormonalnych u osób otyłych. Witamina D jest ważna dla funkcjonowania układu hormonalnego, a jej niedobory mogą prowadzić do zaburzeń w gospodarce hormonalnej. Może to prowadzić do zwiększenia masy ciała, zaburzeń miesiączkowania u kobiet i innych problemów hormonalnych.
  4. Problemy skórne. Niedobory witamin, takich jak witamina A i witamina E, mogą powodują problemy skórne u osób otyłych. Witamina A jest ważna dla zdrowej skóry i włosów, a jej niedobory mogą prowadzić do łamliwości włosów, suchych i łamiących się paznokci czy suchości oraz problemów trądzikowych skóry. Witamina E jest ważna dla zdrowej skóry i zapobiega jej starzeniu się skóry.
  5. Problemy kostno-stawowe. Niedobory witaminy D powodują problemy z kośćmi i stawami u osób z nadmierną masą ciała. Kości są osłabione, a jednocześnie zwiększone jest ryzyko osteoporozy. Ponadto, osoby otyłe często doświadczają większego obciążenia stawów, co również wywołuje bóle i zwyrodnienia stawów.

Jak uniknąć niedoborów witamin?

Aby uniknąć niedoborów witamin, osoby otyłe powinny skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, by ustalić odpowiedni plan żywieniowy. Warto pamiętać, że dieta osoby otyłej powinna być bogata w wartościowe składniki odżywcze, takie jak: białka, błonnik, zdrowe tłuszcze oraz witaminy i minerały. To też pokazuje, jak niekorzystnym wyborem są jednoskładnikowe i eliminacyjne diety. Napędza to błędne koło, z jednej strony restrykcje kaloryczne i składnikowe, a z drugiej – pogłębienie niedoborów, które również hamują i uniemożliwiają wręcz zredukowanie masy ciała.

Chcąc zredukować masę ciała, osoba otyła nie może zapominać o źródłach witamin w swojej diecie

  • Witamina C – osoby otyłe powinny spożywać więcej owoców i warzyw bogatych w witaminę C. Polecamy pomarańcze, kiwi, paprykę, brokuły i jagody. Warto pamiętać, że podczas gotowania część witaminy C ulega utracie, dlatego warto spożywać warzywa i owoce również surowe.
  • Witamina D – dbając o odpowiedni poziom witaminy D, należy pamiętać o regularnych spacerach na słońcu oraz spożywać pokarmy bogate w tę witaminę, takie jak ryby, jaja, mleko i produkty mleczne fortyfikowane, czyli wzbogacane w witaminę D. W przypadku braku wystarczającej ilości witaminy D w diecie, warto skonsultować się z lekarzem, by rozważyć suplementację.
  • Witaminy z grupy B – przy komponowaniu diety redukcyjnej trzeba pamiętać o źródłach witamin z tej grupy, takich jak: mięso, ryby, orzechy, nasiona, warzywa liściaste i produkty z pełnego ziarna.
  • Witaminy A i E – by uniknąć ich niedoborów, należy spożywać pokarmy bogate w te witaminy, jak marchew, jajka, orzechy, nasiona, awokado, zielone warzywa liściaste i owoce.

Niedobory witamin mogą prowadzić do wielu problemów zdrowotnych u osób z nadmierną masą ciała. Może być to także jeden z powodów trudności związanych z próbą normalizacji masy ciała.

Odpowiednia dla osoby otyłej dieta powinna być bogata w wartościowe składniki odżywcze, takie jak białka, błonnik, zdrowe tłuszcze oraz witaminy i minerały. Chcąc uniknąć niedoborów witamin, warto spożywać pokarmy bogate w te składniki oraz skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem w celu ustalenia odpowiedniego planu żywieniowego oraz suplementacji . Warto również pamiętać, że zdrowy styl życia, obejmujący regularną aktywność fizyczną oraz odpowiednią dietę, jest kluczowy dla utrzymania zdrowia i uniknięcia różnego rodzaju chorób.

W naszym cateringu pomogliśmy zredukować masę ciała tysiącom naszych Klientów, rozpoczynając przygodę z Przełomem w Odżywianiu obalamy mity i pokazujemy nową stronę diet redukcyjnych.
Różnorodność smaków, a także bogactwo składników mineralnych oraz witamin pozwala łatwiej wytrwać na diecie i ogranicza tzw. zachcianki na niezdrowe produkty.

W przypadku osób z nadmierną masą ciała, nie wolno wprowadzać, szczególnie na początku procesu redukcji, ograniczeń produktowych, a jedynie kaloryczne.

Sprawdź inne diety

Zobacz wszystkie diety

Sprawdź inne diety

Zobacz wszystkie diety

przez Artur Rajewski

Jak skutecznie i zdrowo schudnąć?

Artur Rajewski

Otyłość to nie tylko kwestia wyglądu, ale także, a może aż, zdrowia. Jak skutecznie schudnąć, by uniknąć konsekwencji otyłości i nadwagi?

4 marca jest obchodzony Światowy Dzień Otyłości i ma on na celu zwrócenie uwagi na skalę i konsekwencje, wynikające z nadmiernej masy ciała. Częstość występowania tej choroby, którą jest otyłość jest ogromna. Aż 6 na 10 Polaków boryka się z nadmierną masą ciała, nadwagą bądź otyłością. Codziennie na różnych portalach, a także w gazetach widzimy dziesiątki nagłówków sugerujących cudowne sposoby na redukcję masy ciała. Czy należy ulegać modzie na jednoskładnikowe i katorżnicze diety a wręcz głodówki? Czy przyniesie to zamierzony a tym bardziej trwały efekt?

Najważniejsza złota zasada: Aby zredukować masę ciała trzeba jeść.

Czy chcąc schudnąć stosować głodówki? Nie – głodówki nie spowodują trwałego i zdrowego chudnięcia. Odpowiednia dieta to klucz do sukcesu.
A więc co należy jeść i jakie reguły przyjąć, aby schudnąć?

Deficyt kaloryczny pomoże skutecznie schudnąć

Aby zredukować masę ciała, należy spożywać mniej kalorii, niż organizm spala, czyli zużytkowuje na czynności fizjologiczne i te codzienne. W takiej sytuacji mówimy o deficycie kalorycznym. Nadmiar prowadzi do przyrostu masy ciała. Aby schudnąć, należy spożywać mniej kalorii, niż się zużywa. Jednak nie jest to takie proste, jak może się wydawać. Istnieją różne sposoby na określenie ilości kalorii, jakie organizm potrzebuje, a także sposoby na śledzenie spożytych kalorii. CAŁKOWITA PRZEMIANA MATERII to całkowity, dobowy wydatek energetyczny człowieka wynikający z czynności fizjologicznych oraz dodatkowych zadań w ciągu doby. O odpowiednią podaż kalorii bardzo łatwo dbać z cateringiem dietetycznym. Codziennie otrzymujesz posiłki ze skrupulatnie wyliczonymi kaloriami. Nie musisz robić zakupów, gotować. Nie tracisz czasu i nie masz pokus na podjadanie.

Węglowodany a skutecznie odchudzanie

Węglowodany są ważnym składnikiem diety, ponieważ stanowią główne źródło energii dla organizmu. Jednak niektóre rodzaje węglowodanów, takie jak cukier i biały chleb, mogą prowadzić do przyrostu masy ciała. Dlatego ważne, aby wybierać węglowodany o niskim indeksie glikemicznym – sprawdź naszą dietę Niski IG – które powodują wolniejszy wzrost poziomu cukru we krwi, dzięki czemu na dłużej dają uczucie sytości. Przykłady: pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa i owoce.

Białko

Jest ważne dla budowy mięśni i zachowania zdrowia. Spożywanie białka może również pomóc w redukcji masy ciała, ponieważ jest ono bardziej sycące niż węglowodany lub tłuszcze. Jednak ważne, aby wybierać zdrowe źródła białka, takie jak mięso, ryby, jaja, orzechy, nasiona, tofu i mleko. Należy unikać wysokoprzetworzonych produktów mięsnych, takich jak wędliny.

Tłuszcze

Tłuszcze są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ale jedząc zbyt dużo tłuszczu, może doprowadzić do przyrostu masy ciała. Trzeba więc wybierać zdrowe źródła tłuszczu,  jak: oleje roślinne, orzechy, nasiona i ryby bogate w tłuszcze omega-3. Do szkodliwych i niekorzystnych dla zdrowia tłuszczów, należą izomery trans i nasycone kwasy tłuszczowe, które znajdują się w przetworzonych produktach spożywczych.

Warzywa i owoce, by skutecznie schudnąć

Bogate w witaminy, minerały i błonnik. Jedzenie dużej ilości warzyw i owoców może pomóc w utracie wagi, ponieważ mają one w większości niską kaloryczność, ale jednocześnie są sycące i bogate w składniki odżywcze. Można zjeść objętościowo dużo produktów z tej grupy, dostarczając jednocześnie niewiele kalorii. Szczególnie na początku zmiany nawyków żywieniowych warto dbać o to, aby posiłki były okazałe objętościowo. Warto wybierać różnorodne warzywa i owoce, aby zapewnić sobie zróżnicowane składniki odżywcze.

Woda – picie wystarczającej ilości wody jest ważne dla utrzymania prawidłowego funkcjonowania organizmu. Woda pomaga w regulowaniu temperatury ciała, transportowaniu składników odżywczych i usuwaniu toksyn z organizmu. Picie wody może również zmniejszyć apetyt i poprawić metabolizm. W ciągu doby należy wypijać minimum 1,5 l wody, przy czym w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego zapotrzebowanie może zwiększyć się nawet do 5 litrów.

Różnorodność składników

Spożywanie różnorodnych składników, ale w mniejszych porcjach może pomóc w utracie wagi. Pamiętaj zawsze o proporcjach składowych posiłku. To warzywa mają stanowić największą część talerza, ponieważ zmniejszają ilość spożywanych kalorii. Mniejsze porcje zdrowych produktów mogą pomóc w osiągnięciu i utrzymaniu zdrowej masy ciała.

Chcesz skutecznie schudnąć – jedz regularnie posiłki

Są ważne dla utrzymania równowagi hormonalnej i metabolicznej organizmu. Nieregularne jedzenie posiłków może prowadzić do napadów głodu i spożywania nadmiernej ilości kalorii. Warto jeść 3-5 posiłków dziennie. Jest to kwestia indywidualna i należy wybrać najkorzystniejszy dla siebie rozkład posiłków.

Unikanie przetworzonych produktów

Fast food, słodycze i przetworzone mięso, mogą prowadzić do przyrostu masy ciała. Warto unikać tych produktów i zamiast tego wybierać świeże, naturalne produkty spożywcze. W dzisiejszych czasach mamy ogromne możliwości przygotowania zdrowych słodyczy bez cukru oraz wegańskich zamienników tradycyjnych hamburgerów. Zróżnicowanie smaków, o które dbamy w naszym cateringu pozwala jeszcze lepiej trzymać się założeń diety i ogranicza podjadanie.

Regularna aktywność fizyczna

Jest kluczowa dla utraty masy ciała i zachowania zdrowia. Ćwiczenia mogą pomóc spalić nadmiar kalorii i poprawić stan zdrowia oraz samopoczucie. Ważne, aby wybrać aktywności, które odpowiadają indywidualnym potrzebom i umiejętnościom.

Chcąc zredukować masę ciała, warto pamiętać o zasadach profesora Bergera. Jest to 5 wyrazów zaczynających się na literę U, istotnych przy redukcji masy ciała.

  • Urozmaicenie
  • Uregulowanie
  • Umiarkowanie
  • Uprawianie sportów
  • Unikanie

A dla pełnego sukcesu wielu dietetyków dodaje szóste U – uśmiech. W całym procesie redukcji masy ciała nie można zapominać o pozytywnym nastawieniu, gdyż jest to niezbędny element do osiągnięcia pełnego sukcesu.

Sprawdź inne diety

Zobacz wszystkie diety

Sprawdź inne diety

Zobacz wszystkie diety

przez Artur Rajewski

IBS - zespół jelita drażliwego

Artur Rajewski

Jelito drażliwe to choroba, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Jest jednym z najczęściej występujących schorzeń o charakterze czynnościowym. Zespół jelita drażliwego dotyczy w większości kobiet.

Zespół jelita drażliwego najczęściej jest diagnozowana u osób do 50 roku życia i ponad dwukrotnie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.

Zespół jelita drażliwego charakteryzuje się bólami brzucha, niestrawnością, wzdęciami, zaparciami lub biegunką. Objawy mogą być bardzo dokuczliwe i znacznie wpływać na codzienne funkcjonowanie.

Czym jest jelito drażliwe?

Potocznie nazywane jelito drażliwe, a medycznie określane zespołem jelita drażliwego (z ang. Irritable Bowel Syndrome – IBS), to przewlekła choroba przewodu pokarmowego, która charakteryzuje się zróżnicowanymi objawami. Są one zwykle związane z nieregularnymi ruchami perystaltycznymi jelit, ich nadreaktywnością, co powoduje silne bóle brzucha, zmianę częstości wypróżnień, wzdęcia, zaparcia lub biegunkę.

Objawy te mogą występować pojedynczo lub w różnych kombinacjach. Jelito drażliwe jest chorobą przewlekłą i wpływa na całe życie pacjentów. Choć nie jest to choroba zagrażająca życiu, to z pewnością znacznie wpływa na codzienne funkcjonowanie, a także na jakość życia.

Przyczyny jelita drażliwego

Nie ma jednoznacznej przyczyny jelita drażliwego. Choroba ta jest uważana za chorobę wieloczynnikową, co oznacza, że może zostać wywołana przez wiele różnych czynników.

Czynniki wywołujące zespół jelita drażliwego

  1. Czynniki genetyczne – osoby z rodzin, w których występowała choroba jelita drażliwego, mogą mieć większe ryzyko wystąpienia choroby.
  2.  Stres – może wpływać na pracę jelit, powodując skurcze i zaburzenia trawienia.
  3. Zaburzenia hormonalne – u kobiet objawy IBS mogą być zaostrzone podczas menstruacji.
  4. Zaburzenia w diecie – niektóre pokarmy mogą powodować objawy IBS. To m.in. mleko, czekolada, alkohol, kawa i napoje gazowane.
  5. Zaburzenia w ruchach jelit – nieprawidłowe ruchy jelit mogą prowadzić do bólu brzucha, wzdęć i zaparć.

Objawy jelita drażliwego

Objawy są różne u różnych osób. Jednak jest kilka najczęstszych objawów, na które należy zwrócić uwagę:

  1. Bóle brzucha – bóle mogą mieć charakter ostry, skurczowy lub piekący i mogą występować w różnych częściach brzucha.
  2. Niestrawność – pacjenci z IBS często skarżą się na uczucie pełności, nudności i wymioty.
  3. Wzdęcia – wzdęcia mogą powodować dyskomfort i uczucie ciężkości w jamie brzusznej.
  4. Zmiana rytmu wypróżnień – pacjenci z IBS mogą mieć zaparcia, biegunkę lub nieregularne wypróżnienia.
  5. Uczucie niepełnego wypróżnienia – pacjenci mogą czuć, że nie mogą wypróżnić w pełni.
  6. Zmiana w wyglądzie kału – pacjenci mogą zauważyć zmiany w kolorze, konsystencji lub ilości kału.

Diagnostyka

Zgodnie z Kryteriami Rzymskimi IV z 2016 roku zespół jelita drażliwego diagnozuje się, jeżeli przez 3 miesiące co najmniej raz w tygodniu wystąpił ból brzucha związany z minimum dwoma z warunków: ból brzucha ma związek z wypróżnianiem, ze zmianą częstości wypróżnień lub ze zmianą konsystencji stolca, a początek objawów zaczął się przed sześcioma miesiącami.

Diagnostyka IBS opiera się na badaniach i ocenie objawów pacjenta. Wykorzystuje się następujące badania:

  1. Badania krwi – badania krwi mogą wykazać stan zapalny lub infekcję.
  2. Badania kału – badanie kału może pomóc w wykluczeniu chorób jelitowych, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
  3. Kolonoskopia – kolonoskopia może pomóc w wykluczeniu chorób jelitowych i umożliwić lekarzowi zobaczenie wnętrza jelita.
  4. Test na nietolerancję pokarmową – nietolerancje pokarmowe tzw. IgG-zależne często współistnieją z zespołem jelita drażliwego.

Leczenie jelita drażliwego

Nie ma jednego sposobu leczenia jelita drażliwego, a leczenie zwykle opiera się na objawach pacjenta. Oto niektóre z możliwych sposobów leczenia:

  1. Zmiana diety – pacjenci z IBS mogą zauważyć poprawę, gdy zmieniają swoją dietę, eliminując niektóre pokarmy, takie jak nabiał, gluten, alkohol i kofeinę. Dietą stosowaną przy tym schorzeniu jest dieta low- FOODMAP.
  2. Leki – leki przeciwbólowe, rozkurczowe i przeczyszczające mogą pomóc w zmniejszeniu objawów.
  3. Terapia behawioralna – terapia behawioralna, takie jak terapia poznawczo-behawioralna lub terapia relaksacyjna, może pomóc w radzeniu sobie ze stresem i złagodzeniu objawów.
  4. Suplementy – wspomagają łagodzenie objawów. Probiotyki pozwalają zadbać o prawidłową mikroflorę i funkcjonowanie jelit.

Dieta low FOODMAP

Dieta low FODMAP to plan żywieniowy opracowany dla osób cierpiących na zespół jelita drażliwego (IBS) lub inne problemy jelitowe. Skrót FODMAP oznacza fermentowalne oligo-, di-, monosacharydy i poliole, czyli grupę węglowodanów, które trudno strawić w jelicie cienkim. Przez co mogą powodować problemy trawienne u niektórych osób.
Dieta low FODMAP polega na ograniczeniu spożycia produktów bogatych w te związki, takich jak cebula, czosnek, kapusta, miód, jęczmień, żyto, soczewica, gruszki, jabłka i mleko.

Dieta low FODMAP jest skutecznym sposobem na zmniejszenie objawów IBS, takich jak bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia i biegunka. Wiele badań wykazało, że dieta ta może pomóc w poprawie jakości życia osób z IBS, a nawet zmniejszyć objawy u osób z innymi problemami jelitowymi. Jednakże, dieta low FODMAP nie powinna być stosowana długoterminowo, ponieważ może prowadzić do niedoborów niektórych składników odżywczych, takich jak błonnik, który jest ważny dla zdrowia jelit i ogólnego zdrowia organizmu. Dlatego, przed rozpoczęciem diety, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem lub dietetykiem, aby omówić odpowiednie sposoby wprowadzania i kontrolowania diety low FODMAP.

Jelito drażliwe jest chorobą, która może wpływać na codzienne funkcjonowanie pacjentów i znacznie pogarszać ich jakość życia. Nie ma jednoznacznej przyczyny tej choroby, ale istnieje wiele czynników, które mogą predysponować do jej wystąpienia. Objawy jelita drażliwego obejmują bóle brzucha, niestrawność, wzdęcia, zmiany w rytmie wypróżnień, uczucie niepełnego wypróżnienia i zmiany w wyglądzie kału. Diagnoza jelita drażliwego opiera się na badaniach i ocenie objawów pacjenta. Leczenie zwykle jest objawowe i może obejmować zmiany w sposobie odżywiania, leki, terapię behawioralną bądź suplementy. Należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem w przypadku wystąpienia objawów jelita drażliwego, aby otrzymać odpowiednią diagnozę i leczenie.

Sprawdź inne diety

Zobacz wszystkie diety

Sprawdź inne diety

Zobacz wszystkie diety

przez Artur Rajewski